در این مقاله انواع پوشرنگ‌های ساختمانی و صنعتی را معرفی می‌کنیم.
پوشش‌های آلکیدی
رنگ‌های آلکیدی از جمله پرمصرف‌ترین رنگ‌ها در زمینه‌های مختلف صنعتی، ساختمانی و حفاظتی هستند. رنگ‌های آلکیدی در برابر نور خورشید، سایش، هوا، حلال‌ها، رطوبت و مواد شیمیایی رقیق شده موجود در جو، مقاومت نسبی دارند. این رنگ‌ها برحسب زمینه مصرف می‌توانند بسیار تند یا بسیار کند خشک شوند و بسته به اینکه با چه وسیله‌ای اجرا شوند فرموله می‌شوند. برخی از این رنگ‌ها به صورت هواخشک و برخی دیگر به صورت کوره‌ای فرموله شده و نیازهای زمینه مصرف اعم از مقاومت‌های نوری، سایشی، حلالی، شیمیایی، رطوبت و مقاومت در برابر آب و ضربه را برآورده می‌سازد.
رنگ‌های آلکیدی مورد مصرف در صنایع مختلف خصوصا صنایع دریایی، سازه‌های خشکی، ساختمانی و غیره از نوع آلکیدهای اصلاح شده از هریک به ضرورت زمینه مصرف انتخاب و به کار می‌روند. این رنگ‌ها از طریق جذب اکشیژن موجود در هوا خشک شده و سخت می‌شوند. به آسانی اعمال می‌شوند. دارای مقاومت خوبی در هوا بوده و از براقیت و حفظ براقیت مناسبی نیز برخوردارند. این رنگ‌ها به راحتی تحت پوشش مجدد قرار می‌گیرند و چنانچه به صورت سیستم پرایمر، میانی و رویه به‌کار روند، حداقل بایستی 120 میکرون و حداکثر 180 میکرون خشک، کل سیستم نباید تجاوز کند. این امر به لحاظ خشکی‌های سطحی رنگ در اثر جذب اکسیژن و ترکیب با آن بوده که اگر سیستم خیلی ضخیم‌تر از حداکثر DFT(180 میکرون) اعمال شود به لحاظ خشکی‌های سطحی منجر به چروک و یا ترک خوردن سطح میشود و عمق سیستم رنگ و به عبارتی لایه‌های زیرین سیستم رنگ خشک نشده و به سختی لازم نمی‌رسد.
درب ظروف این رنگ بایستی به خوبی بسته شده و ارتباط هوا با داخل قوطی رنگ قطع شود، زیرا ادامه تماس هوا با رنگ داخل قوطی رنگ منجر به پوسته شدن، ژل شدن و یا ته نشینی رنگ خواهد شد. این رنگ در انباری که تهویه خوب داشته و دمای آن زیر 25 درجه سانتی‌گراد باشد باید قرار داده شود.
پوشش‌های اکریلیک
رنگ‌های اکریلیک بر پایه رزین‌های گرمانرم(ترموپلاست)، گرماسخت(ترموست) و امولسیونی تهیه می‌شوند و دارای مقاومت بسیار خوبی در برابر اشعه ماوراء بنفش خورشید بوده و در برابر هیدرولیر نیز مقاومت بسیار عالی دارند. این رنگ‌ها درای دوام و استحکام بسیار خوبی در برابر جریان هوای بیرون بوده و به همین دلیل است که عمدتا در فضای باز صنعتی و حفاظتی بر روی ماشین آلات، اتومبیل‌ها، صنایع شیمیایی، عرشه کشتی‌ها سازه‌های فولادی و نظایر این، مصرف خیلی زیادی دارند. از طرفی نوع گرماسخت آن از مقاومت شیمیایی و حلالی بسیار خوبی برخوردار بوده و در برابر پاشش گاه و بیگاه مواد شیمیایی اسیدی و قلیایی مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهد.
در برابر آب و روغن‌های گیاهی و معدنی، گریس، سایش، ضربه و دمای بالا تا 210 درجه سانتی‌گراد به خوبی مقاومت کرده( در 260 درجه سانتی‌گراد تجزیه می‌شوند) و به صورت بسیار عالی به سطوح فلزی و فولادی و ساختمانی، از قبیل سطوح گچی، سطوح سیمانی، آجری و بتنی می‌چسبد.
پوشش‌های پایه آب
در این نوع پوشش‌ها از آب به عنوان حلال استفاده میشود. استفاده از رنگ‌های حلال پایه سبب افزایش میزان مواد آلی فرار در محیط زیست شده و آلودگی محیطی ایجاد می‌کند. رنگ‌ها اکریلیک پایه آب به دلیل خاصیت دفع‌کنندگی آب باعث میشود، رطوبت و گازها به آسانی از میان پوشش عبور کند و سطح پرایمر اجازه خشک شدن در بازه زمانی مناسب را داشته باشد. رنگ‌های اکریلیک پایه آب که بر روی سطوح گچی و بتونی و فلزی قابل استفاده است جایگزین مناسبی برای رنگ‌های آلکید روغنی حلال پایه باشد. رنگ‌های حفاظتی آب پایه برای نمای ساختمان از انعطاف‌پذیری، سختی، مقاومت سایشی، مقاومت در برابر UV خورشید و مقاومت در برابر رشد خزه و قارچ برخوردار بوده و نیز درخشندگی و عمر طولانی دارند. از دیگر خصوصیات شاخص این نوع پوشش، خشک شدن سریع فیلم رنگ بدون استفاده از خشک‌کن‌های سرب و کبالت می‌باشد.
پوشش‌های پلی‌استر
پوشش‌های پلی استر به دو دسته پلی‌استرهای اشباع و پلی‌استر غیراشباع تقسیم می‌شوند. پلی‌استرهای غیر اشباع رزین‌های هستند که در ساختمان آنها روغن یا اسیدچرب وجود ندارد ولی پیوندهای دوگانه‌ای وجود دارند که با حلال اصلی سیستم به کمک یک آغازگر با پیوند موجود در زنجیر اصلی پلیمری رزین وارد واکنش شده و یک شبکه سه بعدی دوگانه ایجاد می‌نماید.
این پوشش در برابر اکسیدکننده‌ها نظیر اسید نیتریک و اسید کرمیک و اسیدهای آلی چون اسید فرمیک و اسید استیک با غلظت‌های کم و دمای پایین، مقاوم بوده و نیز در برابر اسیدها نظیر اسید کلریدریک و اسید فسفریک و اسید سولفوریک و نیز نمک‌ها در دمای پایین نسبتا مقاومت خوبی دارد، در برابر حلال‌ها، گریس، روغن‌های معمولی و گیاهی و سوخت دیزل نیز مقاوم است. این پوشش از مقاومت سایشی و سختی بالایی برخوردار بوده و چسبندگی خوبی به سطوح فلزی و بتونی و چوبی و پلاستیک دارد. پلی‌استرهای اشباع شده، رزین‌های هستند که در ساختمان آنها پیوندهای دوگانه وجود ندارد، بلکه در انتهای مولکول آنها عوامل فعال شیمیایی بخصوص گروه فعال هیدروکسیل یا کربوکسیل وجود دارد که با عوامل فعال دیگر که روی سایر رزین‌ها نظیر ملامین، اپوکسی و اوره وجود دارد ترکیب شده و فیلم بسیار سختی را تشکیل می‌دهد. این رزین بسیار سخت و شکننده با پلی‌ایزوسیانات نیز ایجاد فیلم بسیار محکم با مقاومت شیمیایی بالا می‌نماید. پلی‌استرهای اشباع شده در صنایع بسته‌بندی در درون قوطی‌ها و در صنایع اتومبیلی و کویل‌کوتینگ و بعنوان پوشش برروی هواپیماها، کامیون‌ها، اتوبوس‌ها، قطارها نیز در ترکیب با پلی‌ایزوسیانات بکار می‌روند. پلی‌استرها با حفظ براقیت‌شان در برابر هوا، سایش و انعطاف‌پذیری مقاومت می‌کنند. بعنوان پوشش بر روی چوب و پارکت نیز کاربرد دارند.
پوشش‌های پلی‌اورتان
پوشش‌های پلی‌اورتان دو جزیی هستند که پایه رزین (جزء A) در اختلاط با هاردنر( جزء B) طی یک واکنش شیمیایی با تبخیر حلال، فیلم بسیار سخت و مقاوم در عین حال انعطاف‌پذیری را ایجاد می‌کند. فیلم حاصل محکم، بادوام، انعطاف‌پذیر و مقاوم در برابر آب و رطوبت و مواد شیمیایی می‌باشد. این پوشش در برابر نور ماوراء بنفش خورشید مقاوم است، اما نسبت به سیستم‌های اپوکسی از چسبندگی نسبتا ضعیفی برخوردار می‌باش، لذا بهتر است پرایمر سیستم پلی‌اورتان در صورت امکان رنگ اپوکسی باشد.
این پوشش عمدتا روی سطوح فلزی فولادی و بتنی که در معرض مواد شیمیایی و نور مستقیم آفتاب باشد و نیاز به مقاومت در برابر هوا و سایش باشد بکار می‌رود و همچنین روی سطوح پلاستیکی که در ترکیب آنها واکس یا روغن بکار رفته باشد کاربرد دارد و در رنگ‌آمیزی سازه‌های فلزی مخازن مواد شیمیایی و حلال‌ها، مخازن محصولات نفتی کارخانجات شیمیایی و پتروشیمی، سکوهای استخراج نفت و گاز داخل و خارج دریا، تصفیه‌خانه‌ها، پالایشگاه‌ها، عرشه کشتی و موارد مشابه استفاده میشود. سطوح چوبی نیز به خوبی تحت پوشش جلاهای پلی‌اورتان قرار می‌گیرند
پوشش‌های اپوکسی پلی‌آمین فنولیک
این رنگ‌ها از جمله پوشش‌های مهم صنعتی هستند و به EPN معروف می‌باشند، دارای ویسکوزیته بالا و پارامتر فعالیت 2 تا 6 هستند. اپوکسی فنولیک‌ها با قدرت و میزان درصد ترکیب بسیار بالا ایجاد شبکه پلیمری بسیار قوی کرده و لذا مقاومت حرارتی بالا تا 160 درجه سانتی‌گراد را دارند. سیستم 100 درصد جامد هیبرید اپوکسی نووالاک که فاقد حلال بوده و هیچ ترکیب فرار آلی ندارد، به منظور لاینینگ یا پوشش داخلی مخازن ذخیره اسید سولفوریک 98% به کار می‌رود. از این پوشش عمدتا برای حفاظت لوله‌های نفت و گاز و پوشش داخلی مواد شیمیایی با PH پایین استفاده میشود.
پوشش‌های اپوکسی پلی آمید و اپوکسی پلی آمین
این رنگ‌ها از جمله رنگ‌های صنعتی حفاظتی بسیار مهم در صنعت رنگ به حساب می‌آیند و دوجزیی به صورت پایه رزین اپوکسی(جزء A) و پایه سخت کننده یا هاردنر( جزء B) می‌باشند. در شرایط صنعتی، دریایی و محل‌هائیکه در معرض پاشش گاه و بیگاه مواد شیمیایی اسیدی و قلیایی و نیز پاشش مکرر آب شیرین یا شور بوده و احتمال غوطه‌وری غیر مداوم در آب شیرین یا شور باشد بکار می‌رود. پوشش‌های اپوکسی از سختی و انعطاف‌پذیری و ضربه‌خوری بالایی برخوردار بوده و به دلیل اینکه در برابر نور خورشید مقاومت ضعیفی دارند، در محیط‌های سرپوشیده بکار می‌روند. در مواردی که نیاز به مقاومت شیمیایی بالایی باشد هاردنر یا سخت‌کننده‌های پلی‌آمینی استفاده شود و چنانچه هدف، صرفا مقاومت فیلم در برابر رطوبت یا آب ( پاشش گاه و بیگاه آب نه غوطه‌وری درآب) باشد، در این صورت از سیستم اپوکسی پلی آمید استفاده میشود. بطور کلی پوشش‌های اپوکسی از چسبندگی بسیار بالایی نیز به سطوح فلزی فولادی و سطوح بتنی برخوردار بوده و عموما روی اسکلت‌های فلزی(سازه‌های فلزی)، لوله‌ها، مخازن ذخیره مواد شیمیایی مختلف، تصفیه‌خانه‌ها، پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌های حرارتی و اتمی، کارخانجات شیمیایی تهیه اسیدها و قلیاها، مخازن آب آشامیدنی، بعنوان پوشش ضخیم کف سالن‌های تولید اتومیبل، باشگاه‌های ورزشی، پارکینگ‌ها و اسکله‌ها، موج‌شکن‌ها، سازه‌های مربوط به سکوهای استخراج نفت و گاز، بعنوان پوشش ضد سایش و لغزنده در کف عرشه کشتی و بعنوان یک پوشش سخت و مقاوم در برابر ضربه و سایش در مناطق برخرود یخ و امواج دریا بکار می‌روند.
پوشش‌های اپوکسی استر
این پوشش‌های حفاظتی به‌مراتب مقاومت کمتری نسبت به پوشش‌های اپوکسی پلی‌آمید یا پلی‌آمین دارند و قدرت حفاظتی آنها فقط از سیستم‌های آلکیدی مشابه آن بیشتر می‌باشد. اپوکسی استرها در واقع گروه‌های اپوکسی‌ها و گروه‌های هیدروکسیل با اسیدهای چرب روغن‌های گیاهی جایگزین شده و لذا سیستم رنگ از حالت دوجزئی به یک جزئی تبدیل میشود که برحسب نوع و درصد اسید چرب گیاهی می‌تواند در هوا به کمک رزین‌های آمینه در کوره سخت شود. این پوشش‌ها دارای مقاومت شیمیایی نسبتا خوبی بوده و به سهولت بکار می‌روند و بیشتر به‌عنوان آستری در سیستم رنگ‌های صنعتی هوا خشک یا کوره‌ای کاربرد دارند. اپوکسی استرها دارای چسبندگی بسیار بالا و انعطاف‌پذیری عالی و پایداری رنگ می‌باشند اما حفظ براقیت خوبی ندارند و معمولا بخاطر ایجاد حالت پودری در سطح (گچی شدن) در اثر تابش نور خورشید، در محوطه بیرونی بکار برده نمی‌شوند. این پوشش بطور عمده بعنوان پوشش پرایمر برای وسایل خانگی و اتومبیل‌ها بکار رفته و در هر جای دیگری که نیاز به مقاومت بیشتری نسبت به آلکید باشد از این سیستم بعنوان پوشش مقاوم در برابر شرایط شیمیایی ملایم جوی (اتمسفری) استفاده می‌گردد.
پوشش‌های وینیلی
رنگ‌های وینیلی برای شرایط بسیار سخت از جمله شرایط سخت شیمیایی اتمسفی و با رعایت حد اعتدال و احتیاط به‌صورت غوطه‌وری در شرایط سیمیایی بسیار خورنده نظیر غوطه‌وری در اسیدهای معدنی و قلییی و نم‌خا یا محلول‌هایی نظیر حلال‌های آلیفاتیک و الکل‌ها، روغن‌ها و گریس بکار رفته ولی تحت تاثیر حلال‌های آروماتیک، کتون‌ها، اترها و استرهال قرار گرفته و مورد حمله اسید نیتریک دودی، اسید سولفوریک 98 درصد و اسید استیک قرار گیرند. پوشش‌های وینیلی در برابر ضربه، سایش و رطوبت نیز مقاومت خوبی نشان می‌دهند و انعطاف‌پذیری خوبی دارند. به علت چسبندگی ضعیف این پوشش‌ها به فلزات از جمله فولاد باید از واش‌پرایمر بعنوان لایه واسطه استفاده کرد.
پوشش‌های سیلیکونی
رنگ‌های سیلیکونی بر پایه رزین نسوز سیلیکونی ساخته شده و برحسب زمینه مصرف، نوع اصلاح‌شده یا خالص آن در فرمولاسیون بکار رفته و طیف وسیعی از مقاومت دمایی(200 تا 650 درجه سانتی‌گراد) را شامل میشود. این پوشش عمدتا روی اگزوزها، دودکش‌ها، بدنه موتورها، داخل کوره‌ها و سازه‌های دیگری که نیاز به تحمل دمای بالایی باشد بکار می‌رود. این پوشش‌ها فقط شرایط ملایم شیمیایی را درحالت جوی می‌تواند تحمل کند.
این پوشش مقاومت بسیار عالی در هوا داشته و به علاوه بر مقاومت در برابر آب و در مقابل تشعشعات ماوراء بنفش خورشید نیز به خوبی مقاومت می‌کند. بدلیل دافع آب بودن، مقاومت خوبی در برابر حمله اکثر مواد شیمیایی محلول نظیر اسیدها و نمک‌های رقیق دارد. چسبندگی این پوشش به آلومینیوم خوب بوده اما به زینک (روی) و مس ضعیف است و برای ایجاد چسبندگی بهتر لازم است از پرایمر زینک داست با همین پایه رزین یا رزین اصلاح‌شده استفاده گردد.
پوشش‌های ضدحریق
پوشش‌های ضدحریق جهت حفاظت سطوح فولادی، تیرهای چوبی و سطوح بتنی طراحی گردیده‌اند. بکارگیری یک پوشش ضدحریق مناسب، باعث میشود دمای اجزای به حدی نرسد که سازه تحمل بارگذاری را از دست بدهد زیرا در آتش‌سوزی‌ها فولاد به درجه حرارت بحرانی می‌رسد و مقاومت بارگذاری خود را از دست می‌دهد و بتن نیز در آتش‌سوزی‌ها از بین می‌رود. پوشش‌های ضدحریق متداول جهت پروژه‌های ساختمانی پوشش‌های اسپری شونده معدنی و رنگ‌های منبسط‌شونده می‌باشند. کاربردهای ضدحریق پوشش‌های معدنی نسبت به دو پوشش دیگر دارای خواص مقاومتی بالاتری هستند و معمولا سازه را تا 4ساعت در مقابل حریق عایق محافظت می‌کنند. رنگ‌های منبسط شونده بر پایه آب یا حلال هنگام آتش‌سوزی با پف کردن معادل چندین برابر ضخامت اولیه خود بزرگتر شده و به صورت عایق عمل می‌کنند. رنگ‌های ضدحریق به صورت پانل‌های تقویت شده نیز هستند و در مقابل آتش، نقش عایق را انجام می‌دهند.
کفپوش اپوکسی
پوششی مطمئن و محکم که برای همه نوع کف، هم تجاری و هم صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. زمانی که از این رنگ اپوکسی بر روی سطوح بتنی استفاده میشود، زیبایی و جذابیت بیشتری به سطح می‌بخشد. از رنگ اپوکسی می‌توان برای پوشش کف سالن‌های تولید، بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌ها، انبارها، پارکینگ‌های تجاری، ساختمان‌های مسکونی، ساختمان‌های اداری و همچنین برای پارکینگ‌های طبقاتی استفاده نمود. این کفپوش‌ها علاوه بر استحکام بخشی بر سطوح کف، جلوه‌ای ویژه و دیدنی را نیز ایجاد می‌کنند.
